Trị giá hải quan là gì? Cách xác định và những rủi ro doanh nghiệp cần biết

phanhoainamba
11 thg 6
5 phút đọc

Trong hoạt động thương mại quốc tế, trị giá hải quan là yếu tố cốt lõi quyết định số thuế nhập khẩu và các nghĩa vụ tài chính khác đối với hàng hóa. Việc xác định đúng trị giá hải quan không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn giảm thiểu rủi ro truy thu thuế, phạt hành chính, và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Bài viết này cung cấp hướng dẫn toàn diện về trị giá hải quan, từ khái niệm, phương pháp xác định, đến giải pháp quản trị hiệu quả, hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình xuất nhập khẩu.

Trị Giá Hải Quan Là Gì?

Theo Điều 86 Luật Hải quan 2014, trị giá hải quan là căn cứ để tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Việc xác định trị giá hải quan được thực hiện theo giá giao dịch (giá thực tế phải trả) hoặc các phương pháp thay thế khác khi giá giao dịch không khả thi. Trị giá hải quan ảnh hưởng trực tiếp đến số thuế phải nộp, chi phí nhập khẩu, và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường nội địa.

Các Thành Phần Cấu Thành Trị Giá Hải Quan

Theo Điều 13 và Điều 14 Thông tư 39/2015/TT-BTC, trị giá hải quan của hàng nhập khẩu bao gồm:

Giá mua trên hóa đơn thương mại: Tính theo điều kiện giao hàng CIF (bao gồm chi phí, bảo hiểm, vận chuyển) hoặc FOB (chưa bao gồm bảo hiểm, vận chuyển).

Chi phí vận chuyển và bảo hiểm quốc tế: Nếu giá mua chưa bao gồm các chi phí này.

Các khoản điều chỉnh cộng: Phí bản quyền, chi phí thiết kế, hoa hồng mua hàng, hoặc chi phí phát sinh theo yêu cầu của người mua.

Các khoản điều chỉnh trừ: Chi phí vận chuyển, bảo hiểm trong nước, hoặc chi phí xây dựng, lắp đặt sau khi hàng hóa đến Việt Nam.

Không được điều chỉnh trừ: Thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, hoặc các khoản thuế khác.

Các Phương Pháp Xác Định Trị Giá Hải Quan

Khi giá giao dịch không áp dụng được, doanh nghiệp và cơ quan hải quan sử dụng tuần tự 6 phương pháp sau (Điều 17-25 Thông tư 39/2015/TT-BTC):

1. Phương pháp giá giao dịch (Transaction Value): Dựa trên giá thực tế phải trả, áp dụng khi có giao dịch mua bán minh bạch.

2. Phương pháp giá giao dịch của hàng hóa giống hệt: Sử dụng giá của hàng hóa giống hệt nhập khẩu cùng thời điểm.

3. Phương pháp giá giao dịch của hàng hóa tương tự: Sử dụng giá của hàng hóa tương tự về đặc tính và mục đích sử dụng.

4. Phương pháp khấu trừ (Deductive Value): Dựa trên giá bán tại Việt Nam, trừ chi phí phát sinh trong nước.

5. Phương pháp suy luận (Computed Value): Tính dựa trên chi phí sản xuất, lợi nhuận, và các chi phí khác.

6. Phương pháp suy luận ngược chiều (Fallback Method): Dựa trên dữ liệu khách quan khi các phương pháp trên không khả thi.

Rủi Ro Khi Khai Báo Trị Giá Hải Quan

Doanh nghiệp thường gặp các rủi ro sau:

Khai báo sai giá giao dịch: Khai giá thấp hơn thực tế, dẫn đến truy thu thuế.

Hiểu sai khoản điều chỉnh: Không tính đúng phí bản quyền, hoa hồng, hoặc chi phí trong nước.

Thiếu chứng từ: Không cung cấp hóa đơn, hợp đồng, vận đơn, hoặc chứng từ thanh toán.

Nhầm lẫn FOB/CIF: Gây sai sót trong tính toán chi phí vận chuyển và bảo hiểm.

Ví dụ: Một doanh nghiệp nhập khẩu linh kiện điện tử với giá hóa đơn 50.000 USD (FOB) nhưng không khai báo chi phí vận chuyển (10.000 USD), dẫn đến khai sai trị giá hải quan và bị truy thu 2.000 USD thuế nhập khẩu.

Hệ Lụy Khi Khai Sai Trị Giá Hải Quan

Khai báo sai có thể dẫn đến:

Truy thu thuế và phạt hành chính: Phạt đến 20% số thuế truy thu hoặc tối đa 100 triệu đồng (Nghị định 128/2020/NĐ-CP).

Phạt chậm nộp: 0,03%/ngày trên số tiền thuế chậm nộp (Điều 59 Luật Quản lý thuế 2019).

Danh sách rủi ro cao: Tăng tần suất kiểm tra và thời gian thông quan (Quyết định 1966/QĐ-TCHQ).

Kiểm tra sau thông quan: Có thể bị kiểm tra trong 5 năm kể từ ngày đăng ký tờ khai (Điều 78 Luật Hải quan 2014).

Giải Pháp Tuân Thủ Và Phòng Ngừa Rủi Ro

Để đảm bảo tuân thủ và giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp cần:

- Nắm vững quy định pháp luật: Hiểu rõ Luật Hải quan 2014, Thông tư 39/2015/TT-BTC, và các văn bản liên quan về trị giá hải quan.

- Lưu trữ chứng từ đầy đủ: Giữ hóa đơn, hợp đồng, vận đơn, chứng từ thanh toán, và chứng nhận bảo hiểm trong ít nhất 5 năm theo quy định.

- Phối hợp nội bộ: Đảm bảo sự thống nhất giữa các bộ phận kế toán, logistics, và mua hàng trong khai báo và quản lý dữ liệu.

- Ứng dụng công nghệ: Sử dụng hệ thống quản lý hồ sơ điện tử (như AIS hoặc ERP) để tăng tính minh bạch và hiệu quả.

- Đào tạo nhân sự: Nâng cao kỹ năng về quy định hải quan và khai báo trị giá.

- Hợp tác với chuyên gia: Làm việc với các đơn vị tư vấn uy tín để rà soát, chuẩn bị hồ sơ, và xử lý rủi ro kịp thời.

W&A Consulting – Đối Tác Đồng Hành Cùng Doanh Nghiệp Trong Tư Vấn Hải Quan và Tuân Thủ

W&A Consulting là đơn vị chuyên sâu trong lĩnh vực Tư vấn hải quan và tuân thủ, hỗ trợ doanh nghiệp:

✅ Xác định chính xác trị giá hải quan theo đúng quy định.

✅ Tư vấn hồ sơ, chứng từ cần thiết để khai báo và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp.

✅ Hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình kiểm tra sau thông quan hoặc giải trình với cơ quan chức năng.

✅ Rà soát và xây dựng hệ thống tuân thủ nội bộ nhằm giảm thiểu rủi ro phát sinh.

👉 Xem chi tiết dịch vụ của chúng tôi tại đây

📩 Liên hệ ngay với W&A Consulting để được tư vấn giải pháp tối ưu trị giá hải quan phù hợp với hoạt động xuất nhập khẩu của bạn, đảm bảo tuân thủ pháp luật – kiểm soát rủi ro – phát triển bền vững.

Liên hệ đăng ký và nhận thông tin tư vấn chi tiết:

☎️ +84 93 594 8688

📧 Email: nam.phan@waco.com.vn

🌐 Website: https://www.waconsulting.vn/

📌Tầng 18, Vincom Center Đồng Khởi, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

🏢 Lầu 2, Tòa nhà Saigon Paragon, Phường Tân Phú, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh