NGHỊ QUYẾT 198/2025/QH15: HÀNH LANG PHÁP LÝ MỚI TIẾP SỨC DOANH NGHIỆP TRÊN CHẶNG ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN

Tiếp nối bản tin ngày 02/5/2025 phân tích về thuế, phí của Nghị quyết 198/2025/QH15, trong bản tin này, W&A tổng hợp và phân tích các vấn đề chính yếu trong Nguyên tắc thanh tra, kiểm tra và Nguyên tắc xử lý vi phạm, tương ứng Điều 4 và Điều 5 của Nghị quyết này. Từ đó, doanh nghiệp, hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh sẽ có góc nhìn sâu sắc, toàn diện hơn, hiểu rõ hơn về tinh thần của Nghị quyết này đối với sự phát triển của kinh tế tư nhân.

Chương II của Nghị quyết với tên chương “Cải thiện môi trường kinh doanh” thể hiện sự quyết tâm thay đổi về hoạt động thanh tra, kiểm tra, cũng như điều chỉnh lại xử lý vi phạm một cách toàn diện, nhằm thúc đẩy tăng trưởng khu vực tư nhân.

Nội dung các nguyên tắc

Nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra:

Mỗi năm một lần: doanh nghiệp, hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh chỉ bị thanh tra hoặc kiểm tra một lần, trừ khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng. Điều đáng nói, trong thời đại chuyển đổi số hiện nay, các hoạt động thanh tra số, kiểm tra số và các hoạt động khác sẽ được ưu tiên ứng dụng và phát huy mạnh mẽ để phù hợp với kỷ nguyên số này. Thanh tra, kiểm tra quản lý từ xa, giảm bớt trực tiếp.

Không giám sát trùng lặp đối với cùng một nội dung: Trường hợp doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã được thanh tra theo một nội dung quản lý nhà nước thì sẽ không bị kiểm tra lại trong cùng năm, ngược lại, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng. Đây là một quy định chấm dứt hoạt động thanh tra, kiểm tra chồng chéo kéo dài; đồng thời, tạo thuận lợi cho chủ thể kinh doanh khi hạn chế được tình trạng giám sát quá nhiều lần về cùng một vấn đề trong một năm một cách không cần thiết, gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Công khai kế hoạch và kết luận: Mọi kế hoạch và kết luận thanh tra, kiểm tra sẽ phải được công khai theo đúng quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch. Các hành vi lạm dụng, lợi dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ được xử lý nghiêm minh.

Miễn kiểm tra thực tế: Để khuyến khích sự tự giác tuân thủ pháp luật và xây dựng niềm tin giữa nhà nước với các thương nhân, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tuân thủ tốt quy định của pháp luật sẽ thuộc trường hợp miễn kiểm tra. Như vậy, chủ thể kinh doanh thực hiện tốt trách nhiệm và tuân thủ pháp luật thì sẽ tiết kiệm được thời gian và công sức đối với hoạt động thanh kiểm này.

Nguyên tắc xử lý vi phạm và giải quyết vụ việc:

Phân định rõ trách nhiệm: Trách nhiệm pháp nhân và cá nhân; trách nhiệm hình sự và dân sự, hành chính với dân sự trong xử lý vi phạm được phân định rõ, tránh xử lý chồng chéo hoặc quy trách nhiệm sai. Đặc biệt, các biện pháp dân sự, kinh tế, hành chính được ưu tiên áp dụng trước, cho cơ hội để doanh nghiệp, hộ và cá nhân kinh doanh được chủ động khắc phục vi phạm, thiệt hại. Trường hợp thực tiễn áp dụng pháp luật có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc không xử lý hình sự, cố gắng kiên quyết xem xét áp dụng biện pháp hình sự nếu thật sự cần thiết. Thay vào đó, trong trường hợp có yếu tố hình sự, việc khắc phục hậu quả kịp thời sẽ là căn cứ quan trọng trong quyết định xử lý.

Không áp dụng hồi tố gây bất lợi: Nếu một quy định pháp luật mới được ban hành sau thời điểm xảy ra hành vi vi phạm mà gây bất lợi cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thì quy định này sẽ không được áp dụng. Nguyên tắc này góp phần tạo ra môi trường pháp lý ổn định, bảo vệ sự an tâm trong đầu tư, kinh doanh.

Nguyên tắc suy đoán vô tội trong tố tụng: Việc điều tra, truy tố, xét xử phải dựa trên chứng cứ rõ ràng, không được định kiến hoặc suy diễn dẫn đến chủ thể kinh doanh thuộc diện này gặp tình trạng bất lợi. Đây là bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện nhà nước pháp quyền, đồng thời ngăn chặn việc lạm dụng quyền lực gây tổn hại cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Các biện pháp bảo đảm phải thực hiện đúng thẩm quyền: Thực hiện niêm phong, phong tỏa hay kê biên tài sản phải đúng thẩm quyền, trình tự và thủ tục; không được gây ảnh hưởng quá mức đến hoạt động sản xuất kinh doanh của đối tượng. Sử dụng hợp lý các biện pháp cần thiết để bảo đảm giá trị tài sản liên quan đến vụ án, giảm thiểu tác động của điều tra đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

Phân định tài sản: Tài sản hợp pháp cần phân biệt rõ với tài sản vi phạm và tài sản khác. Khuyến khích cho phép sử dụng các biện pháp cần thiết để bảo đảm tài sản hay vật chứng liên quan đến vụ án phải được xử lý kịp thời, giảm thiểu tác động điều tra đến hoạt động kinh doanh – sản xuất, nhằm tránh lãng phí, hỗ trợ khơi thông nguồn lực cho nền kinh tế.

Những nguyên tắc trên cho thấy nỗ lực của Nhà nước trong việc tạo dựng môi trường pháp lý công bằng, minh bạch và ổn định cho hoạt động kinh tế tư nhân. Các chủ thể cần cập nhật, lưu ý và tuân thủ theo trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng như nắm rõ được các quyền và lợi ích của mình phục vụ cho trường hợp cần thiết.

W&A sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc triển khai và tận dụng các chính sách ưu đãi từ Nghị quyết 198/2025/QH15. Vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ kịp thời.

 Liên hệ đăng ký và nhận thông tin tư vấn chi tiết:

☎️ +84 93 594 8688

📧 Email: waconsulting@waco.com.vn

🌐 Website: https://www.waconsulting.vn/

📌Tầng 18, Vincom Center Đồng Khởi, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

🏢 Lầu 2, Tòa nhà Saigon Paragon, Phường Tân Phú, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh